Van overconsumptie gaan we naar samen consumeren of met andere woorden collectieve consumptie. Deze opkomende beweging staat voor het delen van bezittingen, diensten en vaardigheden binnen een netwerk. Ik geloof erin dat dit concept zich kan verruimen tot de schaal van de leefomgeving.

Nieuwe trend: delen

Het delen van bezittingen, we zien het steeds vaker om ons heen. De eerste duidelijk te herkennen trend is het niet meer bezitten van een auto. Vooral onder de jongere generatie is te zien dat het aantal dat een auto of zelfs een rijbewijs bezit terugdringt. “Het is niet de crisis, de kosten of milieubewustzijn’” (Tegenlicht, 16 feb. 2014) Maar wat is het dan wel?

Bezit versus gebruikersvoorwerp

Het verplaatsen op zich heeft een belangrijkere positie gekregen. We zien in dat er andere manieren bestaan om ons vrij te bewegen, waaronder openbaar vervoer, maar ook het incidenteel gebruik maken van een auto. “Het is niet meer nodig een auto te bezitten. Het wordt mogelijk om een uurtje een auto te lenen van je buurman.” aldus Jeffrey Chernick van RideAmigos, een Amerikaans bedrijf dat zich richt op hedendaags carpoolen.

Voorbeelden van initiatieven in Nederland zijn Toogethr en Blablacar. Doorslaggevend hierin is het loslaten, het zien van de auto als niets meer dan een gebruiksvoorwerp.

Ook op het gebied van kleding zijn vergelijkbare verschuivingen merkbaar. Ruilwinkels vieren hoogtij met kreten als ‘jij de mijne, ik de jouwe’ en ‘spullen kopen zonder geld’. Kijk maar naar het burgerinitiatief Ruilwinkel Ypelaer in Tilburg. En waarschijnlijk weten we nog wel meer voorbeelden te noemen in onze omgeving.

Voordelen van collectieve consumptie

Met deze voorbeelden zien we dat we al aardig gewend raken aan het delen, ruilen en lenen van gereedschap, vervoer, kleding en andere gebruiksvoorwerpen. Het besef dat we dingen niet meer hoeven te bezitten maar ze, in plaats daarvan, voor een tijdje kunnen gebruiken vindt landing. Het stoffige imago van weinig bezittingen is afgeschud en de voordelen ervan komen aan het licht. Niet alleen financieel levert dit op, het geeft een goed gevoel iemand anders blij te kunnen maken. Het ruimt bovendien ook lekker op. Dit kan de reden zijn dat delen niet meer alleen weggelegd is voor de moderne hippie, maar een groeiende groep mensen hieraan gaat deelnemen.

Weg met de weggooicultuur

Het opkomende collaborative consumption maakt gebruik van de modernste technieken en datastromen en maakt zo het delen van bezittingen op een veel grotere schaal mogelijk. Ook deze organisatie merkt dat consumenten meer waarde gaan hechten aan toegang tot een product en minder aan het daadwerkelijke bezit. Dit beïnvloedt de zakelijke wereld, het gedrag van consumenten en onze totale manier van leven. Dit slaat juist zo aan omdat men af wil van overconsumptie en de weggooicultuur.

Met deze beweging komt ook een zekere vrijheid. Persoonlijke vrijheid staat niet meer gelijk aan persoonlijk bezit. Misschien juist wel het tegenovergestelde. Men hoeft geen zorg meer te dragen voor al zijn bezittingen omdat men simpelweg veel minder bezit. En wat je niet bezit, kun je ook niet verliezen. Zo wordt het dagelijks leven direct een stuk lichter.

Ons privé domein delen met anderen

Ik heb me afgevraagd of dit ook op te schalen is naar onze woonomgeving. Het is goed voorstelbaar dat de verantwoordelijkheid over het publieke domein, net als het gebruik ervan, gedeeld wordt met alle belanghebbenden. Maar hoe zit dat met het private domein? Kunnen gebruiksfuncties en ruimtes onderling uitgewisseld worden? Moeten we echt allemaal een werkkamer bezitten, een hobbyschuur of een overdekt terras?

Neem bijvoorbeeld de zorg voor het eten, kinderopvang of het bijhouden van de tuin. Deze taken zouden zoveel lichter zijn als ze gedeeld werden. Het uitgangspunt is; met belanghebbenden, zonder direct een verbintenis aan te gaan, ons toch voor een deel eigenaar voelen van de ruimte. Of dit nu een buiten- of besloten ruimte is, klein of juist heel groot, met de inbreng uit vele hoeken is het een kleine moeite om goed uitgeruste, gezamenlijke voorzieningen te treffen.

Echte vrijheid

Als we hieraan toezeggen en over, zeg 10 jaar, met z’n allen aan gewend zijn geraakt is er zo veel gewonnen. Alleen al in de invulling van de persoonlijke woonruimte. Juist omdat we niet allemaal een logeerkamer, een home cinema of zelfs een keuken te hoeven bezitten blijft er ruimte over. Dit is nu precies die vrijheid die het delen kan opleveren. En, is er een grotere winst denkbaar dan je vrij te voelen in je eigen woonomgeving? Juist.

Dus denk ruimer en ga eens de discussie aan met je buren.