Het College Toelating Gewasbeschermingsmiddelen (CTGB) moet twee groepen insecticides zo snel mogelijk van de markt halen, uiterlijk per 2015. De meest gebruikte neonics blijken minstens 5.000 tot 10.000 keer giftiger te zijn voor bijen dan het al lang verboden insecticide DDT. Dat zegt Sijas Akkerman, hoofd voedsel Natuur & Milieu in een reactie op de zojuist verschenen wetenschappelijke analyse van de Task Force on Systemic Pesticides.
Systemische insecticiden
Neonicotinoïden (ofwel neonics) en fipronil zijn zogeheten systemische insecticiden. Deze middelen zijn bijzonder schadelijk voor onder andere bijen en vlinders, regenwormen, waterdiertjes en vogels. Het zijn de meest gebruikte insecticiden ter wereld met een wereldwijd marktaandeel van naar schatting 40 procent.
Honingbij slechts topje ijsberg
Bezorgdheid over bijensterfte is niet nieuw. Maar het is voor de eerste keer dat wetenschappers een allesomvattende, onafhankelijke analyse hebben uitgevoerd naar deze twee groepen van systemische insecticides die in de landbouw worden gebruikt als gewasbescherming. De risico’s voor de honingbij blijken het topje van de ijsberg te zijn. De middelen breken langzaam af en blijven maanden, soms jaren, actief in de bodem. De effecten van neonics variëren van onmiddellijk en dodelijk tot chronische verzwakking van allerlei beestjes.
Verbod
Tot nu toe aarzelden veel overheden om actie te ondernemen. Akkerman: ‘Deze meta-analyse is helaas overtuigend om nu zo snel mogelijk in te grijpen om deze middelen van de markt te halen. Het grootschalig gebruik van deze middelen brengt planten, dieren en de landbouw veel te veel schade toe. Een wereldwijd verbod is op zijn plaats, om te beginnen in Nederland.’
Zonder bijen geen aardbeien
Bijen zijn onmisbaar om bloemen en planten te bestuiven. Daarnaast vertegenwoordigen bijen in Nederland een hoge, economische waarde: 700 miljoen euro, zo blijkt uit onderzoek van CLM, dat in opdracht van Natuur & Milieu recent werd uitgevoerd. Als de bij zou verdwijnen vindt er in de fruitteelt een productiedaling van 200 miljoen euro plaats, bij de groenteteelt een daling van 500 miljoen euro.
Door het zeer intensieve landbouw, met het hoogste bestrijdingsmiddelen-gebruik per hectare in Europa, is juist in Nederland de situatie voor bijen en hommels extra zorgelijk volgens Natuur & Milieu.
Over het onderzoek
De analyse van een internationaal team van onafhankelijke wetenschappers is gebaseerd op meer dan 800 collegiaal getoetste wetenschappelijke publicaties. De bevindingen verschijnen binnenkort in het wetenschappelijk tijdschrift ‘Environmental Science and Pollution Research’.
***
Afbeeldingen: Duurzaamheidskompas.nl, beesweetnaturals.com (bij)
